Schaakles geven met Chessity, hoe bevalt dat?

Chessity biedt uitgebreide tools voor schaakleraren en -trainers. Maar hoe bevallen die in de praktijk? Regobert Eijkelkamp, Chessity-schaakleraar van het eerste uur, beschrijft zijn ervaring met Chessity in dit artikel*. "Ik zeg wel eens dat ik niet vóór de klas sta, maar dat ik achter in de klas zit."

Chessity in de praktijk

In het voorjaar van 2014 werd ik benaderd door een basisschool die schoolschaken wilde organiseren. Voor ik er erg in had, had de school de belangstelling onder alle leerlingen vanaf groep 5 gepeild. Bijna 100 kinderen meldden zich aan. Maar hoe organiseer je schaaklessen voor zoveel kinderen? Ik vreesde bedolven te worden onder nakijkwerk. Zo begon mijn samenwerking met Chessity.

Eerst even een kort uitstapje. Mijn zoon van 11 (groep 8) speelt hij het liefst Minecraft. Daar bouwt hij werelden met digitale blokken. Via Skype overlegt hij met zijn vrienden die online zijn en ook zijn playlist op Spotify is geheel op Minecraft afgestemd. Als ouder sta ik telkens weer voor een dilemma. Hoeveel beperk ik zijn computertijd, en hoe ‘verkeerd’ is al deze computertijd eigenlijk?

Kijk naar het (basis)onderwijs. Daar digitaliseert het lesmateriaal in snel tempo.

Spelen op de computer is immers allang niet meer alleen tijd verdrijven. Kijk naar het (basis)onderwijs. Daar digitaliseert het lesmateriaal in snel tempo. Kinderen worden gestimuleerd om zelfstandig te verkennen en te ontdekken – in een digitale leeromgeving.

Het was tijd voor een sprong in het diepe: schaaklessen via de computer. Schaken leren met Chessity. Zet kinderen achter een computer (of een iPad, of welke andere device dan ook) en laat ze spelend leren met schaakpuzzels. Dat bleek wel aan te slaan. De loop van de toren leren de kinderen bijvoorbeeld door muntjes te rapen die over het bord verspreid liggen. Zijn ze nu wel écht aan het leren? Als je het aan de kinderen vraagt zijn ze aan het spelen.

Chessity als (school)schaakmethode, dat is wel even wennen. Want is het eigenlijk wel een methode? Nieuwe digitale leermiddelen veranderen de manier waarop kinderen leren ingrijpend. Je zou kunnen zeggen dat kinderen beter leren hoe ze informatie zelfstandig moeten verwerken en ordenen. Dat is zowel herkenbaar in het onderwijs anno 2015 als in de methodiek van Chessity. Dus ja, het is een methode, maar het vereist wel een heel andere manier van kijken.

Ik gebruik Chessity bij de scholen waar ik schaakles geef. Ik zeg daarover wel eens dat ik niet vóór de klas sta, maar dat ik achter in de klas zit. Ik vertel de kinderen niet wat ze moeten doen, dat vinden ze zelf uit. Ik hoef nooit te corrigeren, want de computer geeft direct feedback als een puzzel niet wordt opgelost. Ik bespreek wel puzzels met kinderen als ze er niet uit komen en willen weten wat er fout gaat.

Ik hoef nooit te corrigeren, want de computer geeft direct feedback als een puzzel niet wordt opgelost.

Als je kinderen loslaat op een computer, gebeuren er dingen die je als volwassene niet altijd kunt voorspellen. Zo heb ik een groep kinderen die steevast op Chessity tegen elkaar wil schaken – terwijl ze in het eerste deel van de les al tegen elkaar hebben gespeeld op een fysiek bord. Een andere groep heb ik accounts bij chess.com laten maken. Gewoon, omdat ze het geweldig vinden om tegen iemand uit China of Zuid-Afrika te spelen. Diezelfde groep was ik even kwijt zodra ze de chatfunctie hadden ontdekt. Toen we daarover eenmaal afspraken hadden gemaakt, ging het wel weer. En wat erg belangrijk blijkt te zijn: wie heeft de mooiste profielfoto! Foto’s van FC Barcelona, honden en paarden en vele andere passies komen voorbij.

Door de samenwerking tussen Chessity en de KNSB is er alweer een nieuwe vorm van schoolschaken ontstaan. De school kan nu ook zelf schoolschaken organiseren, zonder dat er (elke keer) een schaakleraar aanwezig is. Een praktische oplossing, omdat er simpelweg vaak geen schaakleraar voor beschikbaar is.

Terug naar het begin van mijn verhaal: in ons digitale tijdperk zijn er enorm veel kinderen die het leuk vinden om te leren schaken. Schaken is bij uitstek een spel waarin je gemakkelijk overstapt van 2D (computer) naar spelen op een bord. Hoe mooi is dat?

Wat vinden de kinderen leuk aan Chessity:

• Ze zijn voor hun gevoel alleen maar spelletjes aan het doen. Directe feedback nadat ze een puzzel hebben gemaakt.
• Verschillende spelletjes die ze tijdens de les online tegen elkaar kunnen spelen.
• Chatten en profielfoto veranderen. Ook daarvoor moet tijd zijn.

Wat vind ik als schaakleraar leuk aan Chessity:

• Ik hoef niet meer na de les heel veel na te kijken, waarbij het volgende feedbackmoment pas een week later is. De computer kijkt direct na.
• Achter de schermen van Chessity is op basis van database-analyse enorm veel informatie beschikbaar over hoe de kinderen presteren. Niet alleen hoeveel puzzels de kinderen hebben gemaakt, maar ook hoe lang ze er over doen en welke fouten zehebben gemaakt. Ik kan dus zowel individueel als in de groep aandacht besteden aan de thema’s waar de kinderen mee bezig zijn en die ze moeilijk vinden.

Wat vinden (school)kinderen leuk aan schaaklessen:

De combinatie van schaken op een bord met schaken via de computer. Als ze langer dan 30 minuten op de computer mogen spelen worden de kinderen wat balorig en gaan ze dingen met de computer doen die je liever niet wilt in een schaakles.

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Schaakmagazine, jaargang 122, no. 5.