De regels van schaken. Alles wat je moet weten

AmyNoort28 mei 2021|Leestijd 3 min.

• Schaken speel je met z'n tweeën.  
• De ene partij speelt met wit. De ander met zwart.  

Makkie hè? Heb je ze? Dan gaan we door.  

Aan het begin van het spel staan er 36 stukken op het bord. Allemaal op een eigen plekje. De opstelling van schaken is in het begin altijd hetzelfde. Van links naar rechts heb je de toren, het paard, de loper, de koning en koningin, de loper, het paard en de toren. Zij worden verdedigd door een hele rij met pionnen.  

Je speelt schaken om de beurt. Wit mag altijd de eerste zet doen. Dan is zwart aan de beurt. Heeft zwart een zet gedaan? Dan is wit weer aan de beurt. En zo gaat het spel de hele tijd door. Je wint het potje schaken als je de koning van de tegenpartij schaakmat hebt gezet. Dat betekent dat de koning nergens meer heen kan. Het spel is dan afgelopen. 

De schaakregels van alle stukken 

Goed. Je wilt de koning dus schaakmat of ‘mat’ zetten. Dat doe je door je schaakstukken goed in te zetten. Elk schaakstuk heeft zijn eigen regels en superpowers. We leggen ze hieronder kort aan je uit. 

Download: gratis spiekposter

Met deze handige spiekposter zie je in 1 keer hoe je ieder schaakstuk gebruikt. Leg ‘m naast jouw spel. Of hang ‘m op in de keuken. Zo leer je de schaakregels extra snel.

Ja, ik wil de spiekposter

De pion is jouw geheime schaakwapen als je de regels goed begrijpt 

De regels van de pion lijken misschien niet zo belangrijk om te weten. Je hebt er toch 8? En ze zijn niet zo heel veel waard. Maar de pion kan jouw geheime schaakwapen zijn. Dit zijn de regels van de pion.  

• De pion zet 1 stap per keer.  
• De eerste keer mag hij 2 stappen zetten.  
• Hij loopt recht naar voren.  
• Maar slaat schuin. Gek hè?  

• Een pion staat vaak in de weg tijdens een schaakpartij. 
• De pion is een supergoede verdediger voor de koning. 

De toren heeft makkelijke regels om te onthouden

De regels van de toren zijn net als de toren zelf: rechttoe, rechtaan. Makkelijk om te onthouden dus! 

• De toren loopt recht vooruit, achteruit, naar links en naar rechts. Zover hij wil. Totdat hij een ander stuk tegenkomt.  
• Hij slaat recht.  
• En is 5 punten waard.  

Ook de toren heeft een paar geheime krachten: 

• Wist je dat de dame en de koning ontzettend bang zijn voor de toren? Dat komt omdat ze meer waard zijn.  
• De toren is supersnel als het bord wat leger is. Dan maakt hij graag lange zetten. 

Een van de regels van het paard is bijzonder 

Het paard heeft niet echt lastige regels. Behalve 1 regel. Het paard beweegt heel gek over het bord. En dat zorgt ervoor dat ‘ie soms best lastig te leren is! Eigenlijk is het paard een beetje een eigenwijs stuk:

• Hij springt namelijk over het bord.  
• Hij slaat zoals hij springt.  
• En is 3 punten waard.  

Ook het paard heeft een paar superpowers. Dit zijn ze:  

• Een paard springt alle kanten op. De tegenpartij ziet 'm daarom vaak niet aankomen. Daar kun je gebruik van maken!
• Een vol bord? Dat is voor een paard geen probleem. Hij springt overal overheen.
• Ook een paard is superhandig bij een dubbele aanval. 

De loper is een handig stuk met schaken want het glipt overal
tussendoor. 

De regels van de loper zijn vrij simpel. Je hebt 2 lopers. Net als dat je 2 torens en 2 paarden hebt. De loper is een ontzettend handig schaakstuk. Hij schiet overal tussendoor.  

• De loper loopt schuin over het bord. Alleen op het witte of zwarte veld.  
• Hij loopt zover hij wil. Totdat hij een ander stuk tegenkomt.  
• Hij slaat ook schuin.  
• De loper is 3 punten waard.  

Een loper moet je niet onderschatten. Want ook de loper heeft echte superpowers: 

• Met 2 lopers in het spel kun je overal komen. 
• Een loper kan heel snel meedoen in het spel omdat hij overal tussendoor glipt. 
• Een loper is niet heel veel waard. Dat is handig in een ruil. 
• De loper en de pion kunnen heel goed samenwerken.  

Schaken met de koningin is supercool 

De koningin heeft de allercoolste regels. Ze is een en al girlpower. Ze kan alles. Behalve springen zoals het paard. 

• Ze mag alle kanten oplopen. Schuin, vooruit, achteruit, naar links, naar rechts. Ze mag het allemaal. 
• Ze loopt zover ze wil. Totdat ze een ander stuk tegenkomt.  
• Ze mag ook op alle manieren slaan.  
• Ze is wel 9 punten waard.  

En alsof dat nog niet genoeg was! De koningin heeft echte spierballen. Dit moet je weten over de koningin:  

• De koningin is supersnel. Veel sneller dan elk ander schaakstuk. 
• De koningin kan heel goed stukken slaan. 
• De koningin is heel goed in schaakmat zetten. 

De koning is het belangrijkste stuk tijdens schaken 

De koning heeft niet zulke spannende regels. Maar het is wel het belangrijkste stuk op je bord. Je moet het namelijk goed verdedigen. Want je verliest als de koning schaakmat staat.  

• De koning mag alle kanten op. Vooruit, achteruit, schuin, naar links en naar rechts.  
• Maar hij mag maar 1 stap per keer zetten.  
• Hij mag ook op alle manieren slaan. 

Ook de koning heeft een paar superpowers: 

• De koning is op een leeg bord heel erg sterk. Want dan is 'ie niet meer zo bang om schaakmat gezet te worden. Dus de koning kan andere schaakstukken dan flink in de weg staan. 
• De koning mag rokeren. Dat is een beetje een gekke schaakregel. De koning mag door die regel met de toren wisselen van plek. Allemaal in 1 zet. Je zet met rokeren je koning op een veilige plek. De koning kan zichzelf dus verstoppen! 

Maak het jezelf makkelijk als je de regels voor schaken leert 

Poeh! Dat lijkt best veel hè? Laat je niet gek maken. Schaken leer je het beste stap voor stap. Ga daarom aan de slag met deze 3 tips voor beginners: 

• Ontdek wat je stukken kunnen. En dat is nu een eitje, want we hebben je net al een beetje uitgelegd. 
• Probeer met je stukken zoveel mogelijk naar het middenveld te bewegen. Dat is de beste plek voor je schaakstukken.  
• Start met stukken afpakken van je tegenstander. Zo oefen je goed wat je stukken kunnen en krijg je het spel steeds beter onder de knie.