Waarom schakers moeten voetballen. En voetballers moeten schaken.

Denksport en fysieke sport zijn geen aparte werelden. Ze kunnen elkaar versterken. De breinprocessen van schakers zouden wel eens heel handig kunnen zijn voor bijvoorbeeld voetballers. En voor schakers is het niet alleen handig en gezond om fysiek fit te zijn, ook zijn valt er interessante breinwinst te halen uit lichamelijk sporten.

Tijdens het symposium ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’, dat in Rotterdam werd gehouden tijdens Chess On Tour van Tata Steel Chess, liet neuropsycholoog Erik Scherder zijn licht schijnen over de relatie tussen denksport en beweegsport. Hij deed dat samen met diverse vertegenwoordigers van de Nederlandse topsport.

Schakers schakelen een deel van het brein uit, zodat er meer energie kan naar de gebieden die ze bij schaken gebruiken.

“Er is lang gedacht dat voor cognitieve functies andere systemen actief waren in het brein dan voor motorische”, vertelt Scherder. “Dat is voorbij. Nu weten we dat de neuronale systemen van motoriek enorm overlappend zijn met de neuronale systemen van cognitieve activiteit als geheugen en ruimtelijk inzicht.”

De neurowetenschapper legt uit wat er in het brein gebeurt bij schakers. “Schakers schakelen een deel van het brein uit, zodat er meer energie kan naar de gebieden die ze bij schaken gebruiken. Topschakers kunnen sommige gebieden zelfs nagenoeg inactief maken. Zij kunnen ‘pieken’ op de gebieden die komen tot een topbeslissing. Het zou natuurlijk mooi zijn als fysieke sporters – voetballers, hockeyers - dat kunstje ook zouden kunnen leren.”

Er ontstaan nieuwe netwerken die een unieke bijdrage leveren aan aandachtsprocessen.

Maar welke breinwinst valt er voor schakers te halen door lichamelijke sporten? Daarin speelt het brein toch helemaal geen rol? Toch wel, vertelt Scherder. Er is juist iets heel interessants aan de hand: er wordt een extra gebied in de hersenen actief. “Er ontstaan nieuwe netwerken die een unieke bijdrage leveren aan aandachtsprocessen.” En dat is voor denksporters dan weer heel interessant.

Ervaringsverhalen van onder anderen oud-topvolleyballer Peter Blangé en Olympisch bokster Nouchka Fontein (zilver in Rio, met een schakende coach) onderstrepen de parallellen en verbindingen tussen schaken en andere sporten. Met steeds de conclusie dat ze elkaar enorm kunnen versterken. 

“De motorische en cognitieve systemen gaan hand in hand”, vertelt Erik Scherder. Hij wil graag onderzoek doen of inderdaad de denksport en fysieke sport elkaar versterken, zo vertelt hij in EenVandaag, dat ook aandacht besteedde aan dit onderwerp. Daarvoor heeft twee groepen schakers nodig: een groep die niet sport en een groep die wel sport. “En doet dan die groep schakers die sport het inderdaad beter?” Hetzelfde moet natuurlijk met de voetballers gebeuren. Voetballen voetballers die schaken beter dan voetballers die niet schaken?

Bekijk hier de uitzending van EenVandaag:

Uitzending EenVandaag