Wat is het verschil tussen tactiek en strategie?

Als je ervaren schakers hoort praten, kan het je als beginner behoorlijk duizelen. Want schaken zit vol met ingewikkelde termen. Neem bijvoorbeeld het verschil tussen tactiek en strategie. De meeste beginnende schakers hebben geen flauw idee wat wat is.

Troost je: ervaren schakers hebben de uitleg ook niet altijd 1-2-3 paraat. Want wat voor de een tactiek is, vindt de ander alweer onder strategie vallen en andersom (op hoog niveau lopen ze namelijk in elkaar over). Daar kunnen schakers werkelijk uren over discussiëren. Hm, misschien is dat eigenlijk juist geen troost, want het maakt het allemaal nóg ingewikkelder…

Laten we het daarom simpel houden en de definitie van schaaktrainer en -auteur Rudolf Pandolfini* erbij pakken, die houdt van duidelijke (schaak)taal. Hij omschrijft het als volgt: “Een strategie is een plan en tactiek gebruik je om dat plan te laten slagen.”

Bij strategie draait het om de lange termijn. Het is een algemeen plan voor een gedeelte van de partij (opening, middenspel of eindspel) of soms zelfs voor de hele partij. Tactiek kun je gelijk toepassen: een ongedekt stuk slaan, een dubbele aanval, een aftrekschaak, een mooie combinatie om mat te zetten... kortom: de dingen die je leert in de Chessity-lessen en oefent in de games en tactiek-trainingen.

Schaken is voor 99 procent tactiek. Dat is een beroemde uitspraak van de Duitse GM Richard Teichmann. Of het 99, 90 of misschien toch 'maar' 80 procent is...  tja, daar kunnen ervaren schakers ook weer uren over bakkeleien. Maar dat tactiek enorm belangrijk is, daar zijn ze het allemaal wel over eens. Zonder een plan lukt het tot een zeker niveau nog wel om een potje te schaken, maar zonder tactiek word je al snel genadeloos van het bord geveegd. Uiteindelijk wordt iedere partij, op elk niveau, op tactiek beslist. 

  Rudolf Pandolfini, Pandolfini’s Ultimate Guide to Chess (Simon and Schuster, 2008)